De krant is ontstaan uit een behoefte aan actuele informatie en communicatie. Mensen wilden geïnformeerd worden over lokale en internationale gebeurtenissen. Kranten boden een platform voor politieke, economische en sociale discussies. Ze werden een essentieel onderdeel van de maatschappij door burgers te informeren en te betrekken bij het publieke debat.
Kranten zijn ontstaan in de 17e eeuw in Europa. De eerste kranten waren handgeschreven berichten voor de elite. Met de uitvinding van de drukpers werden ze breder beschikbaar. In Nederland verscheen de eerste courante in 1618. De frequentie en inhoud van kranten groeiden en dagelijkse edities met nieuws uit verschillende categorieën, zoals politiek, economie en sport, werden normaal. De ontwikkeling van kranten ging hand in hand met de groei van de Europese steden en de opkomst van de burgerij.
Oude kranten zijn nog in te zien in archieven. Deze archieven bevatten vaak een rijke geschiedenis aan informatie.
Hoe zijn kranten ontstaan?
De voorloper van de eerste echte kranten, zogeheten ‘corantos’, verschenen in de veertiende eeuw en bevatten nieuws en berichten die verzameld werden op een centraal punt.
Kranten zijn ontstaan uit handgeschreven nieuwsberichten in de 17e eeuw. Ze bestonden eerst voornamelijk uit buitenlands nieuws. Lokale berichtgeving werd vaak vermeden om problemen met de autoriteit te vermijden.
De doorbraak van kranten kwam met de afschaffing van de overheidsbelasting op kranten. Deze maatregel halveerde de prijs en leidde tot een stijging in het aantal krantlezers. In de volgende eeuwen ontwikkelden dagbladen zich in een rap tempo, mede door de concurrentie van televisie. Uitgevers gaven hun kranten een eigen invulling, waaronder het tabloidformaat.
Met de opkomst van internet zijn internetkranten uitgegroeid tot een belangrijke nieuwsbron.
Wat is de oudste krant van Nederland?
De ‘Courante uyt Italien, Duytslandt &C’ geldt als Nederlands oudste krant, opgericht op 14 juni 1618. De Koninklijke Bibliotheek in Den Haag huisvest een exemplaar van dit historische document. Slechts enkele exemplaren zijn overgebleven, dus het exacte aantal uitgaven blijft onbekend.
Deze krant markeert het begin van de Nederlandse nieuwspublicatie. Oorspronkelijk verscheen de ‘Courante’ in Amsterdam als een enkelvoudig vel, dat eenmaal gesneden en gevouwen werd. Het bevatte nieuwsitems uit diverse Europese landen, waaronder Duitsland en Italië, en suggereert de vorming van een regelmatige, wekelijkse publicatie. De ‘Courante’ wordt beschouwd als de voorloper van de moderne krant.
Hoe hebben kranten zich ontwikkeld?
Kranten ontwikkelden zich vanaf de zeventiende eeuw. De “Oprechte Haerlemsche Courant”, opgericht door Abraham Casteleyn, was een van de eerste. Aanvankelijk waren kranten onregelmatig gepubliceerde tijdingen. Inhoud bestond uit politieke en economische informatie, vaak beïnvloed door overheden die persvrijheid beperkten.
In de achttiende eeuw veranderde dit langzaam. Krantenmakers, courantiers genoemd, gingen meer diverse onderwerpen behandelen. De opkomst van de persvrijheid deed de inhoud verschuiven naar een breder spectrum aan nieuws.
Tegen de twintigste eeuw ontstond een omslag. Kranten zoals de NRC, opgericht tijdens de regering van koningin Wilhelmina, toonden een moderne aanpak. Journalisten deden verslag vanuit een objectiever perspectief.
In de loop van de twintigste eeuw kwamen er bijlagen bij, gericht op specifieke onderwerpen zoals sport of cultuur. De inhoud werd steeds diverser en de frequentie van publicatie nam toe tot dagelijks.
Wie is de uitvinder van de krant?
De uitvinder van de krant is niet precies te zeggen, omdat het concept kranten is ontstaan uit meerdere vormen. Vroege publicaties lijken op kranten, maar de moderne krant is anders. Het ontstaan van de krant is wel sterk gekoppeld aan de uitvinding van de drukpers in de 15e eeuw.
Had de krant kunnen ontstaan zonder de uitvinding van de drukpers?
De drukpers is uitgevonden door Johannes Gutenberg, een Duitse uitvinder, in de vijftiende eeuw. Hij ontwikkelde een systeem met beweegbare letters en een cilinder die het mogelijk maakte om sneller en efficiënter te drukken. Deze uitvinding, vaak beschouwd als een van de belangrijkste ontwikkelingen in de geschiedenis, maakte massaproductie van teksten mogelijk.
Gutenberg’s drukpers gebruikte ijzeren platen, inkt en papier om hoge kwaliteit kopieën te creëren. Dit revolutioneerde de manier waarop informatie werd verspreid en legde de basis voor de moderne druktechnieken.
Zonder de drukpers had de krant niet kunnen ontstaan. De productie van kranten is afhankelijk van de mogelijkheid om grote aantallen kopieën snel en economisch te produceren. Voor de drukpers werden teksten met de hand gekopieerd, een tijdrovende en foutgevoelige methode.
De drukpers maakte het mogelijk om informatie op grote schaal te verspreiden, wat cruciaal is voor het bestaan van kranten. Bovendien zorgde de drukpers voor een brede verspreiding van gedrukte werken, wat leidde tot een beter geïnformeerd lezerspubliek. Dit lezerspubliek werd de basis voor het economische model van kranten.
Ook de kwaliteit en de consistentie van gedrukte teksten en afbeeldingen waren afhankelijk van de drukpers. Zonder deze revolutionaire uitvinding zou de snelle en brede verspreiding van nieuws, zoals we die kennen van de krant, niet mogelijk zijn geweest.
Waar komt het woord “de pers” vandaan?
De benaming “De pers” komt uit het Franse ‘presse’, wat drukken betekent. Historisch verwijst het naar de drukpers, essentieel voor het maken van kranten. In Nederlandse context duidt ‘pers’ op media die nieuws verspreiden, zoals kranten en tijdschriften.
De term is logisch afgeleid van de actie om inkt op papier te drukken, wat de basis vormde voor de verspreiding van geschreven nieuws. ‘Pers’ wordt nu breder gebruikt voor zowel de fysieke druk als de instituties die nieuws rapporteren.
Hoe kregen mensen hun nieuws voor het ontstaan van kranten?
Voor de uitvinding van de krant kregen mensen hun nieuws via mondelinge overlevering, handgeschreven brieven en documenten. Stadsomroepers brachten belangrijke mededelingen in dorpen en steden. Kooplieden en reizigers wisselden nieuws uit over landsgrenzen.
In de vroege Middeleeuwen ontstonden handgeschreven nieuwsbrieven, ‘nouvelles’, die informatie over politieke en economische gebeurtenissen bevatten. Deze tijdingen waren bedoeld voor de elite en professionelen.
In Nederland ontstonden in de 16e eeuw de eerste courante uyt Italia, Duitsland en andere landen, onregelmatig verschijnende nieuwsbladen die marktgegevens en andere berichten bevatten.
Kun je oude kranten nog inzien in archieven?
Ja, je kunt oude kranten nog inzien in archieven. Oude edities zijn beschikbaar in nationale en lokale archieven. Ze worden gevonden in bibliotheken waarin historische collecties bewaard zijn gebleven. Steeds meer kranten zijn ook digitaal in te zien via online databases. Daarnaast hebben uitgevers soms eigen archieven waar belangrijk erfgoed onthouden is.
Uit welke onderdelen bestaat een krant?
Een krant combineert diverse elementen om informatie en entertainment te bieden. Het lettertype is consistent en leesbaar, essentieel voor de herkenbaarheid en leesbaarheid. Foto’s visualiseren nieuws en verhalen, brengen tekst tot leven. De voorpagina trekt aandacht met belangrijk nieuws en prikkelende koppen. Advertenties financieren de krant deels, bieden lezers informatie over producten en diensten. Artikelen vormen de kern, variërend van lokaal nieuws tot wereldgebeurtenissen. De kop boven elk artikel vat de essentie samen, lokt lezers om verder te lezen.